Szkoła animatorów — spotkanie 6. Czym się karmi animator. Granice kompetencji. Problem wypalenia

  1. Konferencja.
    1. Zasada: daję z tego, co mam w obfitości i daję z pierwszej ręki, a nie zdaję relację z tego, co usłyszałem.
      1. Obiektywność przekazywanej prawdy: nie głoszę swoich teorii, ale Bożą prawdę
      2. Ale: to co przekazuję, to nie ma być teoria usłyszana od innych, ale Boża prawda doświadczona w moim życiu
      3. Nieporozumienie w formacji seminaryjnej: zbytni nacisk na obiektywizm, tak że potem księża przepraszają, zanim na kazaniu powiedzą cokolwiek o swoim przeżywaniu relacji z Bogiem.
      4. Analogia: instrukcja obsługi i umiejętność pracy z komputerem lub jazdy samochodem. Ktoś, kto poznał zasady pracy z komputerem lub jazdy samochodem tylko z książki ani sam nie będzie umiał pracować z komputerem, ani jeździć samochodem, ani tym bardziej uczyć innych. Podobnie sucha teologia, przekazywana w duszpasterstwie nie nauczy chodzenia z Bogiem.
      5. Praktyka chodzenia z Bogiem: od nawróconego — poprzez ucznia — do starszego brata, a nawet „ojca w wierze”
      6. Fundamentalne zadanie animatora: nauczyć członków grupy słuchać Słowa Bożego. Tego nie zrobi za niego nikt inny. Dlatego tak ważna jest praktyka czytania Pisma Świętego w grupie — dzięki temu ludzie uczą się czytać je w sposób właściwy: otwarty na żywego Boga.
    2. Równowaga między wymiarem intelektualnym a praktycznym: jak ją osiągnąć.
      1. Instruktor musi nie tylko umieć jeździć, ale także tłumaczyć zasady jazdy w sposób zrozumiały dla ucznia. Problem języka: nie da się całkiem obyć bez teologii, ale nie jest konieczny (a wręcz jest zbędny) żargon teologiczny.
      2. Wiedzy nie trzeba w całości trzymać w głowie, ale trzeba wiedzieć, gdzie jej szukać.
      3. Mieć świadomość, że są różne typy osobowości: niektórym odpowiada bardziej teoretyczne i abstrakcyjne rozważanie, większości — nie.
    3. „Źródła” wiedzy animatora.
      1. Pismo Święte:
        • Konkordancje (tradycyjne i komputerowe)
        • Wstępy (ogólne i do poszczególnych ksiąg)
        • Słowniki biblijne
        • Komentarze
        • Tekst oryginalny: wydanie interlinearne, numery Stronga, słowniki greckie
        • Kursy biblijne
      2. Teologia
        • Oryginalne teksty Ojców i teologów: zaleta = sięgają najgłębiej i są jak ostrze noża. Wada: ostrzem można się zranić, a samym nożem nie ugotuje się obiadu. Potrzebna jest wiedza, jak z nich korzystać, albo najlepiej wydania z komentarzem. Można też sięgnąć do różnych „wypisów z ...”, „Myśli...” — to jednak zazwyczaj dość płytkie i wyrwane z kontekstu, więc uwaga!
        • Podręczniki i opracowania: jest ich coraz więcej. Dobrym podręcznikiem jest np. wydana przez „M” „Historia dogmatów” (red. B. Sesboue) i zasadniczo wszystko wydawane przez „M”. Polecić można także J.Kelly, „Początki doktryny chrześcijańskiej”.
        • Książki odpowiadające na konkretne problemy (np. sekty, obrona wiary)
        • Zbiory: Denzinger (to jak siekiera albo młot na heretyków), Breviarium Fidei.
        • Dokumenty Kościoła: przede wszystkim soborowe, dalej niektóre encykliki i adhortacje, zwłaszcza „Christifideles laici”
      3. Pomoce i konspekty bezpośrednio dla animatorów
        • Standardowe konspekty Ruchu Światło-Życie, Seminarium Odnowy w Duchu Świętym i Kursu Alpha
        • Pomoce różnych wydawnictw, np. Zondervan* (www.christianbook.com).
      4. Duchowość: nie mówi tylko o tym, jak się modlić, ale także, jak dać się prowadzić Bogu w codziennym życiu (czyli pobożność w szerokim, a nie w wąskim znaczeniu)
        • Pisma mistrzów (nie tylko własnego ruchu!). Np. Jan od Krzyża, Teresa Wielka, Ignacy Loyola, Teresa od Dzieciątka Jezus, J. Escriva de Balaguer (Droga).
        • Ostrożnie wykorzystywać poradniki (książki, które mówią „jak”, ale często zbudowane są na fałszywych albo niesprecyzowanych założeniach, często wprost przejętych ze światowej mądrości)
        • Zrozumienie, że nie ma wzorca duchowości ani pobożności obowiązującego dla wszystkich: różne są powołania, różne stany życia i różne osobowości
        • Umiejętności zaczerpnięcia tego, co dobre z różnych szkół duchowości. Najgorsze jest bezmyślne powielanie „metod” — powiastka o kocie wiązanym w czasie modlitwy. Przede wszystkim trzeba pytać Boga. Często jednak Pan Bóg udziela odpowiedzi na moje pytanie poprzez wskazanie odpowiedzi, której udzielił już komuś innemu.
      5. Życie Kościoła, liturgia
        • Wstęp Ogólny do Mszału Rzymskiego, Konstytucja o Liturgii.
        • Czasopisma (m.in. Więź, W Drodze, Przegląd Powszechny, Znak, List, Zeszyty Odnowy).
        • Książki — jest ich olbrzymia ilość, problem co najwyżej, kiedy je wszystkie przeczytać.
    4. Granice kompetencji animatora.
      1. Animator nie jest:
        • zawodowym teologiem (a w każdym razie nie musi być)
        • spowiednikiem
        • kierownikiem duchowym (raczej towarzyszem)
        • psychoterapeutą ani lekarzem psychiatrą
        • jasnowidzem
        • guru
        • nienagannym wzorcem do naśladowania
      2. Świadomość, że można odesłać do kompetentnej osoby, kiedy nie umiem sobie poradzić z jakimś problemem.
    5. Własna relacja animatora do Boga
      1. Z zasady podanej w punkcie 1 wynika, że nie można być animatorem, nie mając żywej relacji do Boga
      2. Czy relacja animatora do Boga różni się istotnie od relacji innych ludzi do Niego? Nie! Istotą jest życie z wiary: wielu rzeczy nie wiem, ale pytam o nie i ufam, że otrzymam odpowiedź, kiedy przyjdzie pora. Odpowiedzialność animatora za innych ludzi jest ograniczona: to Bóg jest mistrzem, a nie animator.
      3. Relacja do Boga obejmuje jako części składowe — niezbędne do funkcjonowania całości:
        • modlitwę osobistą
        • funkcjonowanie w ramach wspólnoty wierzących (m.in. wspólna modlitwa, rozeznawanie, służenie sobie darami)
        • rozwiązywanie problemów własnego życia przed Bogiem i Boże prowadzenie
        • dojrzewanie psychologiczne — człowiek dojrzewa trochę przez refleksję, a trochę przez to, że go życie doświadcza
        • poznawanie Boga i pogłębianie swojej wiedzy o Nim i o tym, co zamierzył dla ludzi.
      4. Element odpowiedzialności za innych jest ważny, ale nie najważniejszy. Pomagam innym przede wszystkim przez własną dojrzałość i otwartość na Boże prowadzenie, a nie przez zamartwianie się ich problemami. Jeśli modląc się przed Bogiem za innych czuję ciągle niepokój, to mam problem z wiarą, że Bóg może zdziałać wszystko w ich życiu i to zrobi, albo też problem z własnym podejściem: wydaje mi się, że to ja mam wszystkim pomóc, a nie On.
      5. Bóg chętnie posługuje się niedoskonałymi narzędziami, znacznie chętniej niż „doskonałymi”. Patrz: Mojżesz (jąkała), Izajasz (człowiek o nieczystych wargach), Samson... Należy z tego wyciągnąć praktyczny wniosek: to, co przekazuję innym bardzo często mnie przerasta, tak jak słowa zawsze przerastają proroka, który je wygłasza.
    6. Wypalenie — problem, który musi się pojawić.
      1. Powody:
        • animator daje szybciej niż sam przyjmuje
        • animator ma zbyt wąską wizję tego, co można robić w małej grupie (i do czego ma prowadzić formacja)
        • uczestnicy mają ochotę dyskutować, ale nie mają ochoty się zmieniać
        • animator nie ma wystarczająco mocnego oparcia w Bogu — nie radzi sobie z własnymi problemami, oczekuje wdzięczności, której nie dostaje, czuje się coraz bardziej nieadekwatny
      2. Kluczowe jest nie to, czy problem się pojawi, ale czy będę sobie umiał z nim poradzić.
      3. Lekarstwa na problem:
        • stała formacja animatorów
        • spotkania w gronie liderów oraz we własnym gronie animatorów
        • zmiany w tematyce lub metodzie spotkań (plastyczne podejście: ważniejszy jest cel niż metoda)
        • nawrócenie! To jest lekarstwo numer 1.


  2. Spotkanie w małych grupach

    3. Posługując się dostarczonymi pomocami przygotować wspólnymi siłami spotkanie na temat „Jakie są cechy wspólnoty kościelnej zgodnej z zamysłem Bożym?”

  3. Podsumowanie spotkania
  4. Modlitwa

(*) Serie spotkań Zondervana to:

Każda seria obejmuje kilka książek ze spotkaniami, każda z książek zawiera kilka (najczęściej 6) spotkań.


Copyright © Maciej Górnicki 2002